Weerbare Westhoek

De Vlaamse Regering heeft op 23 december 2023 een belangrijk pakket maatregelen goedgekeurd in de nasleep van de wateroverlast in de Westhoek en het IJzerbekken. In november 2023 werd de streek geconfronteerd met uitzonderlijke regenval en een verhoogde afvoer van regenwater uit Frankrijk. De combinatie van een door hoge grondwaterstanden verzadigde bodem, dood tij, aanhoudende westenwind en zware neerslag stroomopwaarts in Frankrijk, leidden ertoe dat verschillende waterlopen buiten hun oevers traden.

Op 17 november 2023 installeerde de Vlaamse Regering de taskforce 'Weerbare Westhoek'. Die kreeg als opdracht om binnen de maand een onderbouwd advies uit te brengen over de verdere aanpak van waterveiligheid en duurzaam waterbeheer in de Westhoek.

De taskforce formuleerde een reeks aanbevelingen. Daarvoor werd input gevraagd aan

de betrokken gemeenten,
de Zuidijzerpolder en Westkustpolder,
de provincie West-Vlaanderen,
de Vlaamse Landmaatschappij (VLM),
de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM),
departement Omgeving,
departement Mobiliteit & Openbare Werken,
het departement Kanselarij & Buitenlandse Zaken
en De Vlaamse Waterweg nv.

Op basis van deze aanbevelingen keurde de Vlaamse Regering op 23 december 2023 een reeks maatregelen goed, met een impact van in totaal 80 miljoen euro.

Voorop staan de drie principes (p’s) van waterveiligheid:

preventie,
protectie,
paraatheid.

Nota Weerbare Westhoek

Korte termijn

Voor 2024 werd 54 miljoen euro uitgetrokken om op korte termijn verschillende maatregelen uit te voeren die moeten zorgen voor meer waterveiligheid. Daarnaast legde de Vlaamse Regering voor 2025 een provisie vast van 26 miljoen euro voor verdere acties in de Westhoek.

Meer concreet worden vanuit het Vlaams Klimaatfonds middelen voorzien om meer natte natuur aan te leggen om overtollig water bij te houden in tijden van droogte, in win-win met klimaatmitigatie. Er komen ook extra middelen voor onder meer baggerwerken, het herstellen en versterken van dijken, en bijkomende inspanningen in het kader van de Blue Deal. Ook worden er budgetten vrijgemaakt vanuit het Geïntegreerd investeringsprogramma (GIP) van het beleidsdomein Mobiliteit & Openbare Werken.

Op korte termijn gaat de Vlaamse Regering aan de slag met een 70-tal maatregelen. Het zijn zogenaamde no-regret-maatregelen, die m.a.w. effectief en efficiënt zijn onder elk van de klimaatscenario’s en niet ten nadele van andere cruciale problematieken in de regio.
Het gaat hierbij zowel om terreinmaatregelen (van bovenstrooms vasthouden van water over buffering in en langs waterlopen tot afvloeiing naar zee en beschermingsmaatregelen) als om maatregelen op vlak van beleid en regelgeving, onderzoek en monitoring, communicatie en sensibilisering. Hierbij worden ook voorstellen gedaan om bestaande knelpunten die de uitvoering op het terrein verhinderen (bv. met betrekking tot vergunningverlening en regelgeving) zoveel als mogelijk weg te werken.
De talrijke bestaande initiatieven en projecten worden hierbij niet uit het oog verloren en zullen verder worden gezet en versterkt.
De grensoverschrijdende samenwerking met Frankrijk moet verdergezet en nog versterkt worden.

Bekijk de acties door De Vlaamse Waterweg nv in uitvoering via deze link

(Middel)lange termijn

Voor de aanpak op langere termijn, adviseert de Taskforce de opmaak van een geïntegreerd en actiegericht meerjarenprogramma. Dat garandeert dat de Westhoek ook in de toekomst, rekening houdend met de klimaatscenario’s, voldoende weerbaar blijft tegen de toenemende frequentie en intensiteit aan extreme weersomstandigheden. Op die manier kan structureel en geïntegreerd verder worden gewerkt aan waterzekerheid in het IJzerbekken.

Bekijk hier de oplijsting van hun voorstellen op (middel)lange termijn.