De eerste steen van Ford Genk, een autoassemblage- en onderdelenfabriek van Ford Motor Company, werd gelegd in 1962. Twee jaar later begon de productie van de Taunus 12M. Een halve eeuw later liepen met de Ford Galaxy, Mondeo en S-MAX de laatste modellen van de band in Genk en werd de productie overgeheveld naar het Spaanse Valencia. Daarmee kwam er in Limburg een tijdperk ten einde. Met 4210 werknemers – en 1736 bij de toeleveranciers – was Ford Genk immers de grootste werkgever in de provincie Limburg. Bovendien was de fabriek de op één na grootste autoassemblagefabriek in België. Maar liefst 95% van de productie was bestemd voor de export.

Om de gevolgen van deze zware economische en sociale aderlating op te vangen, startte de Vlaamse Overheid in 2013 met de ontwikkeling en uitvoering van een reconversieplan voor de provincie Limburg, het zogenaamde SALK-plan: het “Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat”. Daartoe hoort ook de herontwikkeling van de voormalige bedrijfssite in een nieuwe bedrijvenzone. Op 20 december 2013 sloot de Vlaamse Overheid daarom een Memorandum of Understanding met Ford Werke GMBH over de verkoop van de site aan de Vlaamse Overheid. De eigendomsoverdracht vond plaats op 31 december 2015.

In augustus 2016 ging het Masterplan Ford Genk van start, een samenwerking van Vlaanderen met Stad Genk en De Vlaamse Waterweg nv om de voormalige industriële terreinen om te vormen tot een nieuwe bloeiende economische site voor logistieke bedrijven met toegevoegde waarde en ondernemingen in de maakindustrie. Vandaag  staan alle projectpartners klaar en begint de afbraak van de oude fabriek. Ford Genk is klaar voor een nieuwe toekomst.

Vlaams minister van Economie Philippe Muyters is tevreden over het vlotte verloop van de herontwikkeling: “Pas sinds 31 december 2015 zijn we eigenaar van de site en vandaag, anderhalf jaar later, maakt de oude fabriek plaats voor een nieuwe economische toekomst op de terreinen van Ford Genk. Door de succesvolle samenwerking van de projectpartners zullen we onze ambitie kunnen waarmaken om hier maar liefst 2.500 tot 3.000 nieuwe jobs te creëren. Dit geeft een nieuwe boost voor Genk en Limburg. De werkzoekendencijfers van de afgelopen maanden bewijzen dat Limburg haar achterstand ingelopen heeft. De herontwikkeling van de Ford-site vormt daar een mooi sluitstuk op.”

“Dat de site nauwelijks 30 maanden na de sluiting van Ford al een nieuwe invulling krijgt is fantastisch,” vindt ook Wim Dries, burgemeester van Genk. “De eerste jobs kunnen in de eerste helft van 2018 al worden ingevuld. Net als met de uitbouw van Thor Park realiseren we hiermee een belangrijke doelstelling uit het SALK-plan. Zo luidt deze herontwikkeling een mooie nieuwe toekomst in voor deze site en voor de werkgelegenheid in Genk en Limburg.”

In het masterplan werd De Vlaamse Waterweg nv aangeduid als de ontwikkelaar van de C-zone, een terrein van ongeveer 50 hectare, gelegen aan het Albertkanaal. De waterwegbeheerder treedt ook op als bouwheer voor de sanering, de afbraak van de oude fabriekshallen en de aanleg van de gemeenschappelijke nutsinfrastructuur op het terrein.

H.Essers en Haven Genk NV zullen na de sloop zone C in concessie ontwikkelen. Samen willen ze ruim 130.000 containers extra per jaar via de waterweg vervoeren.

“De binnenvaart op de Vlaamse waterwegen heeft de wind in de zeilen. Het goederentransport stevent af op een recordjaar. In de eerste helft van 2017 nam de totale vervoerde tonnage op de Vlaamse waterwegen toe met 6,5% ten opzichte van 2016.” aldus Frieda Brepoels, voorzitter De Vlaamse Waterweg nv. “Ook de bedrijven die zich hier vestigen zien de voordelen van de mogelijkheden en opportuniteiten van het water en ze  zetten voluit in op de binnenvaart als transportmodus. We zijn trots op hun keuze en hopen dat nog veel ondernemingen hen hierin zullen volgen elders in Vlaanderen.”

De A-zone wordt een gemeenschappelijke strook met onder meer parkeergelegenheid en nutsvoorzieningen. Met het consortium Genk Green Logistics komt op de B-zone een logistiek park met focus op bedrijven in de e-commerce en slimme maakindustrie.

Schone lei

De werfzone van de sloopwerken is meer dan 40ha groot. De werken omvatten de sloop van de kantoren en de andere gebouwen, alsook diverse installaties zoals de lakstraat, het schakelstation en het ketelhuis. Er wordt gesloopt tot twee meter onder het maaiveld om zoveel mogelijk leidingen en andere ondergrondse constructies weg te halen. Aannemingsbedrijf Aertssen nv en Aclagro nv staat in voor de afbraak via de THV Ford Genk.

Het grootste gebouw dat verdwijnt, is de 16ha grote en ca. 25m hoge C-hal. Ook het bekende blauwe, administratieve gebouw  en vele kleine gebouwen en constructies in de A- en C-zone gaan tegen de grond. De voorbereidende werken zijn al gestart eind juni maar de grote afbraak begint nu pas. De voltooiing wordt verwacht in december 2018. De werken kosten 6,3 miljoen euro.

De afbraakwerken gebeuren selectief. Dat wil zeggen dat de afvalstoffen gescheiden worden op de werf en afzonderlijk worden afgevoerd naar de verwerker. De afbraakactiviteiten zullen verschillende soorten afvalstoffen genereren. Een groot deel van de afvalstoffen wordt ook afgevoerd via het water.

Enkele sloopcijfers

Voor de machinale sloop werden in de gebouwen eerst 34.500 TL-buizen verwijderd. Deze lampen mogen niet tussen het andere afval terechtkomen.

• Deze sloop levert 50.000 ton schroot op:
  • 40 km metalen leidingen
  • 14.000 ton constructiestaal
  • 13 km ventilatiekanalen
  • 17.250 verlichtingsarmaturen
  • 50 tanks
  • …
• 160.000 ton gewapend beton
• 5.000 ton roofing
• 5.600 ton grindballast van de daken
• 4.000 ton baksteenmetselwerk
• 5.200 m² glas
• 5 km rioleringsleidingen
• 6.000 ton minerale wol (isolatie)
• 1.000 m² tapijt